Câu hỏi thường gặp về cắt lọc sét trong trạm viễn thông

Trong hệ thống trạm viễn thông, nguy cơ sét đánh và xung quá áp luôn là mối đe dọa lớn đối với thiết bị. Để đảm bảo an toàn, người ta sử dụng nhiều loại thiết bị cắt lọc sét khác nhau. Bài viết dưới đây tổng hợp các câu hỏi thường gặp về cắt lọc sét trong trạm viễn thông, giúp bạn hiểu rõ vai trò, vị trí lắp đặt và cách lựa chọn thiết bị phù hợp.

Thiết bị cắt lọc sét trong trạm viễn thông là gì?

Thiết bị cắt lọc sét là bộ bảo vệ chống sét lan truyền, kết hợp cắt xung sét và lọc nhiễu LC. Chúng bảo vệ đường nguồn AC/DC và đường tín hiệu (Ethernet, quang) khỏi sét đánh gián tiếp, ngăn hỏng thiết bị viễn thông.

Thông thường có mấy loại cắt lọc sét được sử dụng trong trạm viễn thông?

Trong trạm viễn thông, thường sử dụng 3 loại chính:

• Cắt lọc sét nguồn AC: Bảo vệ thiết bị viễn thông trước xung sét lan truyền từ lưới điện.
• Cắt sét nguồn DC: Bảo vệ hệ thống nguồn DC (48V, 24V, 12V) dùng cho thiết bị viễn thông.
• Cắt sét tín hiệu / đường truyền (Signal Surge Protector): Bảo vệ các đường tín hiệu, cáp đồng trục, Ethernet, RS485, truyền dẫn dữ liệu.

Vì sao trạm viễn thông cần cả cắt lọc sét AC, DC và tín hiệu?

• Nguồn AC: dễ nhiễm xung sét từ lưới điện.
• Nguồn DC: chịu rủi ro từ sét đánh trực tiếp hoặc gián tiếp.
• Đường tín hiệu: là kênh dễ đưa xung sét vào thiết bị.

Kết hợp cả 3 loại giúp bảo vệ toàn diện, tránh hỏng hóc, gián đoạn dịch vụ.

Các loại cắt lọc sét phổ biến cho trạm viễn thông ?

• 1 pha: Dùng cho nguồn dân dụng 220V (L+N+PE), phổ biến ở trạm nhỏ.
• 3 pha: Dùng cho nguồn công nghiệp 380V (L1+L2+L3+N+PE), phù hợp trạm lớn.

Cắt lọc sét cho trạm viễn thông nên lắp ở đâu ?

• Cắt lọc sét AC: lắp tại tủ điện tổng hoặc tủ phân phối nguồn.
• Cắt sét DC: lắp tại ngõ vào hệ thống nguồn DC cấp cho thiết bị.
• Cắt sét tín hiệu: lắp trực tiếp tại đầu vào/ra thiết bị viễn thông (switch, router, BTS, bộ thu phát).

Khi nào cần thay thế thiết bị cắt lọc sét ?

• Khi đã chịu nhiều lần xung sét lớn.
• Khi đèn chỉ thị màu đỏ ( cửa sổ chỉ thị trạng thái màu đỏ) hoặc báo lỗi.
• Định kỳ thay mới theo khuyến nghị nhà sản xuất và tầm khoảng 4-5 năm/lần.

Lựa chọn thiết bị cắt lọc sét phù hợp cho trạm viễn thông?

Việc lựa chọn thiết bị cắt lọc sét (SPD) phù hợp cần dựa trên các thông số kỹ thuật then chốt và vị trí lắp đặt. Các tiêu chí quan trọng nhất bao gồm:

• Dòng Tải : Chọn dòng tải chịu được của tủ cắt lọc sét phải cao hơn tải sử dụng, Hệ số dự phòng phải hơn 20% tải sử dụng ( Ví dụ Tải sử dụng 50A thì chọn Tủ cắt lọc sét 63A)
• Điện áp hoạt động liên tục lớn nhất (Uc​): Phải cao hơn điện áp danh định của lưới điện để tránh thiết bị tác động nhầm trong điều kiện bình thường. Uc ≥ 385Vac
• Khả năng thoát dòng sét (Iimp, Imax, In):
  • Iimp​ (Dòng xung sét): Dành cho thiết bị Loại 1, thể hiện khả năng chịu được dòng sét đánh trực tiếp (dạng sóng 10/350µs).
  • Imax​ (Dòng thoát sét tối đa): Dành cho thiết bị Loại 2, là khả năng thoát dòng sét lớn nhất (dạng sóng 8/20µs).
  • In​ (Dòng thoát sét danh định): Là mức dòng mà thiết bị Loại 2 có thể thoát lặp đi lặp lại nhiều lần mà không bị hỏng.

Vai trò của hệ thống tiếp địa đối với hiệu quả của cắt lọc sét là gì ?

Hệ thống tiếp địa (tiếp đất) đóng vai trò sống còn đối với hiệu quả của mọi thiết bị cắt lọc sét. Thiết bị cắt lọc sét hoạt động bằng cách tạo ra một con đường ngắn mạch tạm thời để chuyển hướng dòng sét xuống đất một cách an toàn.

• Nếu hệ thống tiếp địa kém (điện trở đất cao): Dòng sét sẽ không thể tiêu tán nhanh chóng. Điện áp trên đất sẽ dâng cao, gây ra hiện tượng đánh lửa ngược và có thể làm hỏng chính thiết bị cắt sét và các thiết bị cần bảo vệ

Làm sao để biết thiết bị cắt lọc sét còn hoạt động tốt hay không?

Hầu hết các thiết bị cắt lọc sét hiện đại đều có cơ chế chỉ báo tình trạng hoạt động để người dùng dễ dàng kiểm tra:

• Chỉ báo trực quan: Phổ biến nhất là cửa sổ chỉ thị trạng thái nhỏ trên thân thiết bị. Màu xanh (Green) nghĩa là thiết bị đang hoạt động tốt. Khi nó chuyển sang màu đỏ (Red), nghĩa là thiết bị đã hỏng và cần được thay thế.
• Tiếp điểm cảnh báo từ xa (Remote Contact): Nhiều thiết bị chuyên dụng có thêm các chân tín hiệu để kết nối với hệ thống giám sát của trạm (BMS, SCADA). Khi thiết bị hỏng, nó sẽ gửi tín hiệu cảnh báo đến phòng điều hành trung tâm, giúp phát hiện sự cố nhanh chóng.
• Kiểm tra định kỳ: Cần kiểm tra trực quan các chỉ báo này trong các đợt bảo dưỡng trạm, đặc biệt là sau các trận giông sét lớn.

Trong trạm viễn thông, cắt lọc sét AC, DC và tín hiệu là 3 thành phần không thể thiếu. Việc lắp đặt đồng bộ giúp hệ thống hoạt động ổn định, tránh thiệt hại do sét gây ra, đồng thời kéo dài tuổi thọ cho thiết bị. Do đó, khi thiết kế hoặc bảo trì trạm viễn thông, cần lựa chọn đúng chủng loại và thay thế kịp thời để duy trì hiệu quả bảo vệ.