Nên Sửa Hay Thay Mới Thiết Bị Chống Sét Khi Bị Hỏng

Hệ thống chống sét lan truyền đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các thiết bị điện, hệ thống điện và con người khỏi tác hại của xung sét. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, thiết bị chống sét bị hỏng là điều khó tránh khỏi do tác động của dòng sét hoặc hao mòn linh kiện. Khi gặp tình huống này, nhiều người băn khoăn: nên sửa hay thay mới thiết bị chống sét để vừa an toàn vừa tiết kiệm chi phí?

1. Nguyên nhân khiến thiết bị chống sét bị hỏng

Để quyết định sửa hay thay thế, trước tiên cần hiểu rõ vì sao thiết bị chống sét lan truyền hỏng:

Dòng sét quá lớn vượt khả năng chịu tải của thiết bị: Các chống sét lan truyền SPD (Surge Protective Device) có giới hạn dòng xung sét. Khi sét đánh trực tiếp hoặc gián tiếp với biên độ quá cao, module chống sét có thể cháy hoặc mất khả năng bảo vệ.
Sét đánh nhiều lần trong thời gian ngắn: Khi xảy ra nhiều xung sét liên tiếp, linh kiện bên trong như MOV hoặc GDT bị giảm hiệu suất nhanh chóng.
Chất lượng thiết bị chống sét lan truyền kém hoặc lắp đặt sai: Lựa chọn chống sét lan truyền SPD không đúng chuẩn IEC, hoặc đấu nối sai kỹ thuật, có thể khiến tuổi thọ thiết bị giảm mạnh.
Hệ thống tiếp địa không đạt chuẩn : Hệ thống tiếp địa có điện trở cao, thông thường chỉ < 10 Ohm hoặc tốt hơn <4 Ohm
Môi trường làm việc khắc nghiệt: Độ ẩm cao, nhiệt độ nóng lạnh bất thường hoặc bụi bẩn bám lâu ngày có thể gây chập, rò điện.

2. Dấu hiệu nhận biết thiết bị chống sét bị hỏng

Nếu phát hiện sớm, bạn sẽ tránh được rủi ro cho hệ thống điện. Một số dấu hiệu thường gặp:

Cờ báo hoặc đèn báo trên SPD tắt hoặc chuyển sang màu đỏ (nhiều model dùng đèn LED báo trạng thái).
Có mùi khét hoặc dấu cháy xém trên module chống sét.
Thiết bị không còn tác dụng bảo vệ – sau khi có sét, nhiều thiết bị điện trong hệ thống bị hỏng đồng loạt.
Bề mặt SPD bị nứt hoặc biến dạng do nhiệt.

Khi gặp các dấu hiệu này, cần kiểm tra ngay để quyết định khi nào nên sửa thiết bị chống sét hoặc khi nào nên thay thiết bị chống sét.

3. Thiết Bị Chống Sét Bị Cháy Có Sửa Được Không?

Đây là một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều nhất. Khi một thiết bị chống sét bị cháy, đặc biệt là các thiết bị chống sét lan truyền (SPD), câu trả lời gần như luôn là KHÔNG NÊN SỬA CHỮA.

Lý do là vì các linh kiện bên trong SPD như Varistor (MOV), ống phóng điện khí (GDT) được thiết kế để “hy sinh” – tự phá hủy khi hấp thụ một dòng sét lớn để bảo vệ các thiết bị phía sau. Khi chúng đã bị cháy, nổ, hoặc biến dạng do nhiệt độ cao, việc sửa chữa, thay thế linh kiện đơn lẻ sẽ không đảm bảo được các thông số kỹ thuật an toàn của nhà sản xuất. Khiến thiết bị trở nên vô dụng hoặc thậm chí nguy hiểm hơn trong lần sét đánh tiếp theo.

Do đó, với câu hỏi thiết bị chống sét bị cháy có sửa được không, lời khuyên từ các chuyên gia luôn là thay thế thiết bị chống sét lan truyền mới để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

4. Khi nào nên sửa thiết bị chống sét?

Bạn có thể chọn hướng dẫn sửa chữa thiết bị chống sét lan truyền nếu:

Thiết bị còn mới, giá trị cao và chỉ hỏng một phần nhỏ.
Linh kiện thay thế sẵn có và đảm bảo chính hãng.
Chi phí sửa thấp hơn nhiều so với thay mới.

Ví dụ: Một SPD loại module rời (Pluggable) bị hỏng MOV, bạn chỉ cần thay module mới mà không phải mua cả thiết bị.

5. Khi nào nên thay mới thiết bị chống sét?

Quyết định thay thế thiết bị chống sét lan truyền là hợp lý khi:

Thiết bị Chống sét SPD bị cháy hoàn toàn hoặc hỏng bo mạch chính.
Thiết bị đã hết tuổi thọ (thường 3–5 năm tùy tần suất sét).
Không còn linh kiện thay thế hoặc thiết bị đã ngừng sản xuất.
Muốn nâng cấp công suất bảo vệ để đáp ứng dòng sét lớn hơn.

Việc thay mới thiết bị chống sét không chỉ giúp khôi phục khả năng bảo vệ, mà còn tận dụng được công nghệ SPD mới nhất, giảm nguy cơ hư hỏng thiết bị điện.

7 Dấu Hiệu Phân Biệt Chống Sét Lan Truyền Thật và Giả

6. Tiêu Chí Chọn Thay Mới Thiết Bị Chống Sét

Khi đã quyết định thay mới, việc lựa chọn thiết bị phù hợp là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các tiêu chí chọn thay mới thiết bị chống sét bạn cần cân nhắc:

Tuân thủ tiêu chuẩn: Thiết bị phải có chứng nhận phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế (IEC) và UL (Mỹ).
Thông số kỹ thuật phù hợp: Phải chọn đúng loại (Type 1, Type 2, Type 3) phù hợp với vị trí lắp đặt (tủ điện chính, tủ nhánh, tại thiết bị). Các thông số quan trọng cần quan tâm là:
- Điện áp hoạt động liên tục tối đa (Uc): Phải lớn hơn điện áp danh định của lưới điện. 320V, 385V, 480V.
- Khả năng cắt sét (Imax, In): Phải phù hợp với mức độ rủi ro sét tại khu
- Khả năng thay module rời: Giúp giảm chi phí bảo trì sau này.
Thương hiệu và xuất xứ: Ưu tiên các thương hiệu uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng (EU, Mỹ, Úc…). Các sản phẩm này thường được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt và có độ bền cao hơn. ví dụ : Prosurge, LPI, Erico…..
Chế độ bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật: Lựa chọn nhà cung cấp có chế độ bảo hành rõ ràng và đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn để được tư vấn thay thiết bị chống sét và hỗ trợ lắp đặt đúng kỹ thuật.

Phan loai thiet bi chong set lan truyen he thong dien

Quyết định nên sửa hay thay mới thiết bị chống sét khi bị hỏng phụ thuộc vào mức độ hư hại, giá trị thiết bị, và yêu cầu an toàn của hệ thống điện.

Nếu hư nhẹ, còn bảo hành, có thể sửa chữa thiết bị chống sét lan truyền.
Nếu cháy nặng, hết tuổi thọ, hoặc muốn nâng cấp, hãy thay mới thiết bị chống sét để bảo đảm an toàn lâu dài.
Đừng tự ý sửa chữa phức tạp: Việc sửa chữa, đặc biệt là liên quan đến thiết bị chống sét lan truyền và hệ thống tiếp địa, đòi hỏi kiến thức chuyên môn và dụng cụ chuyên dụng. Việc tự ý can thiệp có thể làm hệ thống mất hiệu lực hoặc gây nguy hiểm.

Việc xử lý nhanh chóng và đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn tránh được những thiệt hại nghiêm trọng do sét gây ra, bảo vệ tối đa hệ thống điện và thiết bị.